Trong bối cảnh môi trường ngày càng bị đe dọa bởi ô nhiễm nguồn nước, các giải pháp xử lý nước thải đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ tài nguyên thiên nhiên và sức khỏe cộng đồng. Một trong những phương pháp phổ biến và tiết kiệm chi phí là xây dựng hồ xử lý nước thải. Đặc biệt ở các khu công nghiệp, khu dân cư tập trung, chăn nuôi hoặc các nhà máy sản xuất. Tuy nhiên, để đảm bảo công trình phát huy hiệu quả lâu dài, việc thi công hồ xử lý nước thải cần tuân thủ nghiêm ngặt các bước kỹ thuật và kinh nghiệm thực tiễn. Dưới đây là những lưu ý quan trọng trong quá trình thi công hồ xử lý nước thải mà các nhà thầu và chủ đầu tư nên biết.
1. Khảo sát địa hình và phân tích chất lượng nước thải
Một trong những bước đầu tiên không thể thiếu là khảo sát địa hình, địa chất khu vực dự định xây hồ. Vị trí hồ cần đảm bảo không bị ngập úng, có địa chất ổn định, thuận tiện cho việc cấp - thoát nước và quản lý vận hành sau này. Đồng thời, việc phân tích thành phần và lưu lượng nước thải đầu vào cũng giúp thiết kế kích thước và lựa chọn công nghệ xử lý phù hợp. Ví dụ, nước thải sinh hoạt có đặc điểm khác biệt so với nước thải công nghiệp hay chăn nuôi nên cần hệ thống xử lý khác nhau.
2. Thiết kế hồ xử lý nước thải phù hợp
Thiết kế hồ xử lý nước thải bao gồm các ngăn chức năng như: hồ điều hòa, hồ kỵ khí, hồ hiếu khí và hồ lắng. Mỗi ngăn có chức năng riêng, giúp loại bỏ tuần tự các thành phần ô nhiễm như BOD, COD, chất rắn lơ lửng, vi khuẩn gây bệnh... Kích thước và thời gian lưu nước tại mỗi ngăn phải được tính toán hợp lý, tránh quá tải hoặc lãng phí diện tích.
Một kinh nghiệm quan trọng là thiết kế hệ thống bạt HDPE lót đáy hồ - vật liệu giúp ngăn rò rỉ nước thải ra môi trường xung quanh. Việc chọn bạt đúng tiêu chuẩn, độ dày phù hợp và thi công đúng kỹ thuật sẽ quyết định độ bền và an toàn của hồ.
3. Thi công đúng kỹ thuật, đảm bảo chất lượng vật liệu
Quá trình thi công thường trải qua các bước: đào đất, tạo hình lòng hồ, lu nén chặt đáy và thành hồ, lót bạt chống thấm, lắp đặt hệ thống đường ống cấp - thoát nước, hệ thống phân phối khí (nếu có), sau đó là hoàn thiện mặt bằng xung quanh. Trong đó, việc lu nền kỹ lưỡng và kiểm tra độ bằng phẳng đóng vai trò cực kỳ quan trọng để tránh hiện tượng sụt lún hoặc rách bạt sau này.
Đặc biệt, khi lắp bạt HDPE, cần đội ngũ kỹ thuật viên có kinh nghiệm để hàn nhiệt đúng cách, đảm bảo các mối nối kín khít, không rò rỉ. Ngoài ra, các thiết bị hỗ trợ như máy sục khí, bơm tuần hoàn, hệ thống van xả cũng phải được lắp đặt theo đúng bản vẽ kỹ thuật và kiểm tra vận hành trước khi đưa vào sử dụng.
4. Vận hành thử nghiệm và điều chỉnh
Sau khi hoàn thành thi công, công trình cần trải qua giai đoạn chạy thử để đánh giá hiệu quả xử lý. Giai đoạn này giúp điều chỉnh lưu lượng, nồng độ ô nhiễm, kiểm tra các thông số kỹ thuật như pH, DO, BOD, COD,... Việc bổ sung vi sinh vật xử lý (trong các hồ kỵ khí và hiếu khí) cũng phải đúng quy trình để đảm bảo hệ vi sinh hoạt động ổn định.
Nhiều đơn vị thi công có kinh nghiệm thường khuyến nghị nên theo dõi sát sao hệ thống trong ít nhất 30 ngày đầu để kịp thời phát hiện và xử lý sự cố kỹ thuật hoặc vận hành chưa tối ưu.
5. Bảo trì và cải tiến định kỳ
Ngay cả khi công trình vận hành ổn định, việc bảo trì định kỳ vẫn là yếu tố sống còn để duy trì hiệu quả xử lý và kéo dài tuổi thọ hồ. Các hạng mục như kiểm tra lớp bạt, hút bùn định kỳ, vệ sinh ống dẫn, kiểm tra hệ vi sinh và thiết bị điện - cơ đều cần được thực hiện theo kế hoạch.
Ngoài ra, với sự phát triển của công nghệ môi trường, nhiều đơn vị thi công còn tích hợp giải pháp tự động hóa giám sát nước thải, giúp nâng cao tính minh bạch và tiết kiệm nhân lực.
Việc thi công hồ xử lý nước thải không chỉ là bài toán kỹ thuật mà còn là cam kết về trách nhiệm môi trường. Những kinh nghiệm được đúc kết từ thực tế thi công sẽ giúp chủ đầu tư, đơn vị thi công tránh được rủi ro, tiết kiệm chi phí và mang lại hiệu quả bền vững.
Trong bối cảnh ngày càng có nhiều quy định nghiêm ngặt về bảo vệ môi trường, việc đầu tư đúng đắn vào hệ thống xử lý nước thải chính là bước đi chiến lược để phát triển lâu dài.
